Emin'in biyografi okumayı reddedip şairi parça parça şiirlerinden tanıma çabasının bir bölümüne daha hoş geldiniz efendiler. Bu sefer tercüme yok, çünkü Türkçe duyuluşunu beğenmedim: Èluard'ın 54 yaşında, ölümünden 2 yıl evvel, yazdığı şiirde sahip olduğu selasete veya suhulet-i beyana sahip değilim şu 20 yaşımda, Türk başımda. Herhalde bir yirmi sene daha da kimse bana "Seni tanımadığım tüm kadınlar için seviyorum" diye bir mısra yazdıramaz şu lisanda.
-Bu yazıyı daha memnun olduğum bir hâle sokmak için şiirin bir analizini okurken şairin esin kaynağının (gavurların "muse" dediği, Lâtincesi de bir de büyük harfle "Musa" şeklinde yazıldığı için zamanında benim cahil aklımı çok karıştırmış olan ve bizdeki karşılığı "ilham perisi" olan muhabbet) kendisinden 19 yaş küçük olan eşi Dominique Èluard olduğunu öğrendim, bu öğrenişten hiç de memnun kalmadım. 21. yy beynim anakronist ahlaki yargılamalarda bulunmadan edemiyor.-
Neyse efendim, Türkçede replike etmekten içtinap ettiğim, bu şiirin tamamına sirayet etmiş olan sevme biçimi şu günlerdeki hâlet-i âşıkama* o kadar münasip düştü ki pek müteessir oldum. Hiç büyüklenmeyen, tekliften uzak, beylik laflardan kaçınan ve çocuksu bir safiyete sahip bir sevmedir bu. Bu sevme o kadar pürdür ki ben maşukamın saçlarına sinmiş denizin kokusunda görürken bunu, Èluard açık denizlerin rayihası için sevmektedir. Ve hemen ardından benim erişmeye can attığım bir olgunluk, kendinden eminlik sergiler Èluard: Sıcacık bir ekmek kokusu için sever. İşte bu şekilde, ben olsam Galata'daki bilmem kaç yıllık meşhur bir simitçiyi anarak bahsedeceğim kadar vıcık vıcık bir aşka sahip kendisi ve bundan hiç de utanır gibi değil hali. Bu günlerde pek sık bunun hakkında düşünür ve konuşur oldum sahiden: Utanmalı mıyız sevgimizden? Bunun cevabını henüz bilmesem de ilk kıtanın bitişine ne kadar şiddetle katıldığımı biliyorum: "Seni, sevmek için seviyorum" L'amour pour l'amour!
Dominique'ten falan bahseden analizleri bir kenara koyup elimizdeki şiiri tek başına incelemeye devam edelim: "Senin, benim olmayan hikmetin için seviyorum seni/ Sıhhat için!". Efendim müsaade buyurun da burada aklıma daha geçen yazılarda anmış olduğumuz yalandan hayatta kalma çabası gelsin. Dışarıdan saçma sapan duran, özünde de daha âkılane olmayan, kimi davranışlarım için dostlarım bana soran bakışlarla baksın, ben de bu mısraları düşünüp "Yaşamaya çalışıyorum birader, sen söyle başka ne yapayım?" diyeyim. Bütün bunlar daha iyi, daha sağlıklı bir yaşam için. Ve devam ediyor Èluard tercümanlığıma "Seni bir yanılsamadan ibaret olan tüm bu şeylere rağmen seviyorum." Elhak! Tecrübe edemedik Mülhime'nin dişlerinin cömertliğini fakat bunun bir yanılsama oluşu ne gerçekliğine ne parmaklarının şiirdenliğine mani! Kimse bana gerçeklikten söz etmesin; yalnızca âşıklar görür. Biganelerse bir âşık gibi ne iman ne de küfredebilirler.
İlerleyen satırların üzerimdeki tesirinin sebep ve mahiyetinin şahsiliği ne yazık ki bu kadar umumi bir mecrada yayımlanmaya müsaade etmiyor. Bunlara dair şifahen hasbıhal arzusunun ecri de bir iki bira parası kadar düşünülebilir.
*Yine hizmette sınır tanımıyor, Türkçe'nin sınırlarını zorlamadan duramıyoruz! Şu günlerde pek hatırlanmayan eski bir gelenekle "meleke adı" yapan bir türetim şekli kullanıp "insanın içindeki âşık olmasına imkan veren şey" anlamında "âşıka" kelimesini arz ediyoruz efenim. Bu türetim şekli natıka, muhayyile ve sair örneklerde görülebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder